Aanbiedingsbrief

Wij hebben u toegezegd de effecten van de coronacrisis in beeld te brengen. Voor u ligt de tweede rapportage. Met deze rapportage willen we een overzicht geven van alle maatregelen die we op korte en middellange termijn hebben genomen. Daarbij brengen we zo goed als mogelijk de financiële effecten voor de gemeente in beeld. Dit geeft u enige houvast bij het beschouwen van de Begroting 2021, met name bij de beoordeling van de risico's in onze (meerjaren) begroting.

Voornemen is deze rapportages ook in 2021 twee maal per jaar te blijven versturen, namelijk bij de behandeling van de kadernota en de begroting zodat u over de meest actuele informatie beschikt ten tijde van de behandeling van deze stukken.

In onderstaande tabel vindt u de verwachte financiële effecten per programma voor 2020. Per programma is een toelichting gegeven. De maatregelen uit de eerste rapportage zijn meegenomen voor het financiële effect maar bij een onveranderde status niet meer tekstueel toegelicht. Ook maatregelen zonder financieel effect zijn opgenomen voor een zo compleet mogelijk beeld.

Deze tweede rapportage laat een negatief financieel effect van bijna € 0,6 miljoen zien. Hoewel we de effecten over 2020 redelijk goed in beeld hebben willen wij benadrukken dat u dit bedrag als richtlijn moet zien. Er zijn nog steeds budgetten als 'PM' opgenomen, terwijl het wel om forse risico's kan gaan.

Voor de uitvoering van de maatregelen voor de coronacrisis is intern veel geschoven met uren. Deze prioritering heeft er intern toe geleid dat medewerkers zijn bijgesprongen waar nodig. Deze interne verschuiving van uren is niet uitgedrukt in een financieel effect. Dat is ook ondoenlijk en kost onevenredig veel capaciteit om dit alsnog betrouwbaar in beeld te brengen en deze informatie heeft ons inziens slechts een geringe meerwaarde. Daarnaast heeft het thuiswerken ook geleid tot een productiviteitsverlies. Lang niet alle medewerkers konden, om verschillende redenen, dezelfde productie leveren als op kantoor. Ook dit 'productieverlies' is niet financieel vertaald.

De financiële positie van de gemeente Diemen is goed. Zowel de accountant als onze toezichthouder, de Provincie Noord Holland, bevestigen dit. Belangrijkste oorzaken hiervan zijn de groei van Diemen en het financiële beleid dat gevoerd is. Dat maakt dat we nu iets rustiger kunnen reageren op de gevolgen van de coronacrisis en geen overhaaste beslissingen hoeven te nemen.

Financiële verwerking

Deze voortgangsrapportage is puur informerend van aard. Middels deze rapportage worden geen budgetten aangevraagd of vrijgegeven. Budgetaanvragen verlopen via onze reguliere P&C-producten. Voor 2020 zijn de budgetaanvragen in de 4de kwartaalbrief verwerkt.

Uitgangspunt is dat we de financiële effecten zoveel als mogelijk binnen de bestaande budgetten proberen op te vangen. Dat lukt natuurlijk niet altijd. Het is inmiddels bekend welke financiële middelen het Rijk beschikbaar stelt. De coronacrisis zal een groot effect hebben op het rekeningresultaat 2020. Mocht dit leiden tot een negatief rekeningsaldo dan kan dit verrekend worden met de algemene reserve. De algemene reserve is juist bedoeld voor het opvangen van dergelijke incidentele risico's. De stand van de algemene reserve bedraagt € 18,4 miljoen per 1 januari 2020.

Tijdelijke en structurele effecten

Deze rapportage zoemt in op de korte termijn effecten. De lange termijneffecten zijn nog lastig in te schatten. Met name de snelheid van het herstel van de economie is hierbij bepalend. Waar we in augustus nog dachten dat we langzaam aan weer herstelden is in september de tweede golf uitgebroken. Deze onvoorspelbaarheid maakt het lastig de effecten op lange termijn in beeld te brengen. We zitten nu midden in de tweede golf en ondertussen worden er hoopvolle stappen gezet bij de ontwikkeling van een vaccin. In het financiële beleid gaat het college er van uit dat de crisis voort zal duren totdat er een vaccin is gevonden en kan worden toegepast. Voorlopig en voorzichtigheidshalve schatten wij nog steeds in dat dit pas in de tweede helft van 2021 het geval zal zijn. Dat betekent dat de economische crisis zich voorlopig nog doorzet en dat heeft grote effecten op de werkgelegenheid, het aantal faillissementen en het herstel van het toerisme met zich mee. Ook de wijze waarop we als gemeente bestuurlijk en ambtelijk moeten opereren brengt uitdagingen met zich mee. Voorlopig blijven we de financiële effecten voor 2020 en 2021 als incidenteel beschouwen.

De structurele effecten zullen zich afhankelijk van het herstel van de werkgelegenheid het meest in het programma 'Inkomen en armoede' gaan voordoen. Voor de begrotingen 2022 en verder zullen we deze effecten structureel moeten opnemen. De omvang daarvan kan vooralsnog niet bepaald worden. Ook hier geldt dat het Rijk extra middelen beschikbaar stelt voor de opvang van deze extra kosten.

Wat het lastig maakt is dat in 2021 de landelijke verkiezingen gaan plaatsvinden en veel van de hedendaagse problemen worden doorgeschoven naar de volgende kabinetsperiode. Het is nu niet goed mogelijk in te schatten welke structurele middelen het Rijk gaat toekennen. Dit geldt overigens niet alleen voor de coronacrisis maar zeker ook voor de kosten van jeugdzorg. Deze onzekerheid zal ook bij het opstellen en de vaststelling van de begroting 2021 en 2022 nog bestaan.

Tenslotte

Deze rapportage is tot stand gekomen met inzet van de gehele organisatie. De uitvraag van effecten heeft geleid tot allerlei maatregelen die genomen zijn, rijp en groen door elkaar. Wij zijn er weer trots op dat we in deze rapportage in korte tijd hebben kunnen produceren en hopen dat dit u voldoende inzicht verschaft.

Blijf gezond!

Het college van burgemeester en wethouders